بررسی عوامل مؤثر بر تحولات ساختاری- کارکردی سکونت‌گاه‌های روستایی (مورد مطالعه: بخش کردیان- شهرستان جهرم)

نویسندگان

  • صدیقه کرمی نسب دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران مدرس دانشگاه پیام نور جهرم
  • مقصود بیات دانشجوی دکترا جغرافیا و ژومورفولوژی مدیریت محیطی دانشگاه زاهدان،کارشناس امورکشوری و مدنی استانداری فارس
  • وحید ریاحی دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده مقاله:

     سکونت­گاه­های انسانی تحت تأثیر عوامل و نیروهای فضاساز، همواره با تأثیرپذیری از فرآیندهای درونی و بیرونی مختلف در حال تغییر و تحول بوده­اند. در این میان سکونت­گاه­های روستایی، به­عنوان جزئی از نظام­های جغرافیایی، که خود متشکل از اجزای مرتبط به یک دیگرند، متأثر از موقعیت و جایگاه مکانی– فضایی، نحوه تعامل یا ارتباط (درونی و بیرونی در مقیاس محلی و منطقه­ای و ملی) خود، در گذر زمان همواره دست­خوش تغییراتی بوده که ساختار و کارکرد نواحی روستایی را در مناطق مختلف کم­وبیش متحول ساخته است. تأثیربخشی نیروهای درونی و بیرونی به نوع و دامنه روابط و هم­چنین، ویژگی­های نهادهای اجتماعی روستا بستگی دارد. این نیروها بنیادهای اجتماع روستایی، چه بنیادهای محیطی– اکولوژیک و چه بنیادهای اجتماعی– اقتصادی را تحت تأثیر قرار می­دهد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تحولات ساختاری- کارکردی سکونت­گاه­های روستایی روستاهای بخش کردیان از توابع شهرستان جهرم است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و از مجموع مطالعات میدانی وسیع، روش اسنادی و کتابخانه­ای برای جمع­آوری اطلاعات استفاده شده است. به­منظور بررسی تحولات ساختاری– کارکردی در این روستاها شاخص­هایی در ابعاد مختلف (محیطی– اکولوژیکی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی– معیشتی و کالبدی، فیزیکی) انتخاب شده است. جامعه آماری 1981 خانوار که با فرمول کوکران حجم نمونه 317 نفر برآورد گردید، ابزار پژوهش نیز پرسشنامه، ساکنان خانوار روستاها که روایی آن ازطرف عده­ای از متخصصین تأیید شده، و برای تعیین میزان پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ میزان (77/0) استفاده شده است. پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه، تجزیه­وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه با استفاده از آزمون t و همبستگی اسپیرمن و تفاوت میان این شاخص­ها در تحولات روستاها مورد ارزیابی قرار گرفته شد. یافته­ها نشان می­دهد که در بعد محیطی– اکولوژیکی این روستاها شاهد افزایش چاه­های عمیق، کاهش آب­دهی چشمه و قنوات، تغییر در کاربری اراضی و از بعد اجتماعی با افزایش مهاجرفرستی و مهاجرپذیری، اقدام سیاست‌گذاری­های دولت، از بعد اقتصادی رکود صنایع­دستی، امکان اشتغال در فعالیت­های خدماتی- صنعتی در بخش و خارج از بخش، از بعد کالبدی– فیزیکی تحول در شبکه معابر و تحول در ساخت­وساز مساکن روستایی در اثر گسترش مناسبات روستا- شهری مواجه بوده­اند که این تحولات ساختاری تحولاتی در عرصه­های کارکردی سکونت­گاه­های روستایی را به­دنبال داشته است.

Download for Free

Sign up for free to access the full text

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی عملکرد دهیاریها درتوسعه کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: بخش کردیان- شهرستان جهرم)

 از سال 1377 که نخستین اقدامات برای ایجاد مدیریت روستایی در کشور انجام شد تاکنون فعالیت­های گسترده­ای از سوی دهیاری­ها در روستاهای کشور صورت گرفت. تا حدی که در سال­های اخیر دهیاری­ها محرک و زمینه­ساز توسعه کالبدی- فضایی روستاها شناخته می­شوند. هدف اصلی این پژوهش بررسی عملکرد دهیاری­ها در توسعه کالبدی- فضایی سکونتگاه­های روستایی در بخش کردیان شهرستان جهرم است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلی...

متن کامل

ارزیابی عملکرد دهیاریها درتوسعه کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: بخش کردیان- شهرستان جهرم)

از سال 1377 که نخستین اقدامات برای ایجاد مدیریت روستایی در کشور انجام شد تاکنون فعالیت­های گسترده­ای از سوی دهیاری­ها در روستاهای کشور صورت گرفت. تا حدی که در سال­های اخیر دهیاری­ها محرک و زمینه­ساز توسعه کالبدی- فضایی روستاها شناخته می­شوند. هدف اصلی این پژوهش بررسی عملکرد دهیاری­ها در توسعه کالبدی- فضایی سکونتگاه­های روستایی در بخش کردیان شهرستان جهرم است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیل...

متن کامل

ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی- شهرستان جهرم)

      انسان برای رسیدن به اهداف والای انسانی، پس از برآوردن نیازهای بیولوژیکی، نیاز به امنیت دارد که در این میان مهم­تر از امنیت، موضوع احساس امنیت است که از شاخص­های مهم کیفیت زندگی روستایی است. هدف مقاله حاضر، ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان جهرم می­باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و نوع آن کاربردی– توسعه‌ای است. جامعه آماری تحقیق تعداد 5813 خانوار از تعداد ...

متن کامل

عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری کشاورزی )مورد مطالعه : شهرستان جهرم(

امروزه، کشاورزان به درآمد مکمل و نیز ایجاد اشتغال برای کمک به کاهش فقر در آن ها نیاز دارند. گردشگری کشاورزی، به‌عنوان فرصتی برای رشد و توسعه شناسایی شده است. در این مقاله، با توجه به پژوهش­های انجام شده و نظرخواهی از خبرگان (مسئولان، متخصصان و کارشناسان کشاورزی و گردشگری)، عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری کشاورزی بررسی و تعیین شدند. در جمع­بندی ابتدایی، 134 شا...

متن کامل

تبیین تحولات ساختاری - کارکردی سکونت و مسکن روستایی (مطالعه موردی: بخش بن‏ رود و جلگه شهرستان اصفهان)

امروزه تحول و تغییر در نواحی روستایی، یکی از موضوعات مورد بحث در علم جغرافیا است. این مسئله دارای ابعاد متنوع و پیچیده‏ای از جمله تحول در سیمای فیزیکی فضای روستایی، همچون گسترش ناموزون سکونتگاه‏های روستایی، الگو‏های زراعی، شکل‏های جدید تاسیسات کشاورزی - صنعتی، تغییرات نامحسوس اجتماعی همچون، گسست همبستگی اجتماعی، همیاری، نظم اجتماعی و آرامش، تغییر در آمارهای روستایی همچون اشتغال بخش کشاورزی، تعد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 2

صفحات  173- 196

تاریخ انتشار 2018-06-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023